AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI
Abbasqulu Ağa Bakıxanov adına
TARİX İNSTİTUTU
29.09.2025 10:32
XX əsrin sonlarında dünya siyasətində baş verən köklü dəyişikliklər, xüsusilə də Sovet İttifaqının dağılması Cənubi Qafqaz regionunda yeni güc balansının formalaşmasına səbəb oldu. Sovet rəhbərliyinin ikili və qeyri-obyektiv siyasəti nəticəsində Azərbaycanın tarixi ərazisi olan keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti və oradan kənar ərazilərə qarşı Ermənistan tərəfindən ərazi iddiaları irəli sürüldü. Bu prosesdə məqsəd Azərbaycan xalqının milli oyanışının qarşısını almaq, müstəqillik meyillərini boğmaq və bölgədə qeyri-sabit vəziyyət yaratmaq idi. Bu mürəkkəb tarixi və siyasi şəraitdə Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıdışı ölkənin taleyində dönüş nöqtəsi oldu. Onun rəhbərliyi ilə dövlətçiliyin əsasları möhkəmləndirildi, ordu quruculuğu istiqamətində ciddi addımlar atıldı və milli təhlükəsizliyə real təhdid olan separatizmə qarşı məqsədyönlü mübarizə aparıldı.
https://azertag.az/.../tarixin_donus_noqtesi_milli...
AZƏRTAC AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix və Etnologiya İnstitutunun Qarabağ müharibəsinin tarixi və Böyük Qayıdış Hərəkatı şöbəsinin müdiri Ədalət Mustafayevin “Tarixin dönüş nöqtəsi: milli iradənin qələbəsi və tarixi ədalətin bərpası” adlı məqaləsini təqdim edir.
Azərbaycan dövləti beynəlxalq hüquqa sadiq qalaraq münaqişənin sülh yolu ilə həllini prioritet elan etdi. Lakin 1992-ci ildən fəaliyyətə başlayan ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində aparılan danışıqlarda birtərəfli yanaşma, xüsusilə də Rusiya Federasiyasının bəzi nümayəndələrinin qeyri-obyektiv mövqeyi prosesin uzanmasına və nəticəsiz qalmasına səbəb oldu. O zaman Qarabağ üzrə Rusiya nümayəndəsi Vladimir Kazimirovun danışıqlar prosesində tutduğu qərəzli mövqe və əsirlərin dəyişdirilməsi ilə bağlı məsuliyyətsiz yanaşması təəssüf doğurur.
1994-cü ildə Azərbaycanın müdafiə potensialının artırılması məqsədilə NATO standartlarına uyğun hərbi islahatlara başlanıldı. Türkiyə ilə hərbi əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi bu istiqamətdə mühüm mərhələ oldu. Məhz bu məqsədlə 1994-cü il iyulun 7-də Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş qərargah rəisi Doğan Güreşin Heydər Əliyev tərəfindən Azərbaycana dəvət olunması və aparılan danışıqlar nəticəsində regionda balanslı güc sistemi formalaşmağa başladı.