“Qafqaz tarixi” şöbəsinin müdiri, tarix üzrə elmlər doktoru Bağırova İradə Səid qızı 1956-cı il fevral ayının 12-də Bakı şəhərində anadan olub. 

M. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetində ilk ali təhsilini alıb.

1987-ci ildə Vətən tarixi ixtisası üzrə "XX əsrin əvvəllərində Azərbaycandakı inqilabi hərəkatın xarici tarixşünaslıqda tənqidi" mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 2000-ci ildə isə "XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın siyasi partiyaları və təşkilatları (1900-1917) mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 

“Avroklio” cəmiyyətinin,  Azərbaycan tarix qurumunun üzvüdür. 

1998-1999-ci illərdə Qərb Universitetində siyasi tarix fənnindən, 2004-2005-ci illərdə isə Bakı Dövlət Universitetində Qafqaz tarixi fənnindən dərs deyib.

1998-2003-cü illərdə “Space” telekanalında ictimai-siyasi proqramlarının rəhbəri vəzifəsində işləyib.

2011-2013-cü illərdə Ali Attestasiya Komissiyasının Ekspert şurasının üzvü olub. Təhsil Nazirliyinin Dərsliklərin qiymətləndirilmə Şurasının da üzvüdür. 

Ən mühüm elmi əsərləri

Kitablar

1. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası 1-2 cild - Siyasi partiyalar və xadimlər (RSDFP, Hümmət, Difai, Müdafiə, Musavat, Daşnaksutyün, Hnçak).-. – Bakı: 2004. - 60 s../həmmüəllif
2. Şimal-Qərbi  Azərbaycan tarixi. – Bakı: Şərq-Qərb, 2011.- 345 s. /həmmüəllif/
3.  Azərbaycan: Müstəqilliyə aparan yol.- AR Prezidenti yanında Strateji araşdırmalar mərkəzi.- Bakı: 2012. /həmmüəllif/
4. Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri (XVIII-XXI əsrlər). – Bakı: Şərq-Qərb, 2013.- 392 s.   /həmmüəllif /
5. Cənubi Qafqazda dərsliklərin hazırlanmasının və tarixi tədrisin problemləri və perspektivləri: Metodoloji vəsait. - Bakı: Qanun,2014.- 159 s.
6.  XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda liberal cərəyanın inkişafı. – Bakı: 2005, 213 s.
7. The History of Public and Cultural Reformation in the Caucasus and Central Asia (19th- early 20th century). История общественно-культурного реформаторства на Кавказе и в Центральной Азии (XIX- начало XX века).- UNESCO-İİCAS. -Səmərqənd: 2013.- 310 ы. /həmmüəllif/
8. Тюркские народы Северного Кавказа. / S.Əliyeva.- Bakı: Turxan, 2018.- 276 s.

Məqalələr

1. XX əsrin əvvələlrində  Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət və Rusiya Dövlət Dumalarına seçki kampaniyaları // Azərbaycan Xalq cümhuriyyəti tarixinin aktual problemləri: Beynəlxalq sessiyanın materialları. – Bakı: 2003.- s.20-30.
2. Cənubi Qafqazın milli təhlükəsizlik problemi – qlobalizasiyanın imperativləri // Yeni geostrateji münasibətlərdə Cənubi Qafqaz regionunun yeri /Qərb Universiteti. – Bakı:2003.
3. Cənubi Qafqaz ölkələrində istiqlal aktların elan olunması tarixindən // Elmi əsərlər / AMEA Tarix İnstitutu.-2008. - Cild 25.- s.36-47.
4. 1918-1920 illərdə Azərbaycanda demokratiya təcrübəsi //AMEA Tarix İnstitutu və Azərbaycan Tarix Qurumu Beynəlxalq konfransın materialları. – Bakı: 2012.- s.121-126.
5. Əli Mərdan bəy Topçibaşovun ictimai-siyasi fəaliyyəti //Əli Mərdan bəy Topçibaşovun 150-illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransın materialları. – Bakı: ADA, 2014.- s.72-79.
6. Şərq dünyasında demokratik prinsiplərə əsaslanan ilk dövlət //Şərqdə ilk Demokratik respublika: 28 may – Respublika günü ilə əlaqədar elmi-praktiki konfrans. Məqalələr toplusu / “İçərişəhər” Dövlət Tarix-memarlıq Qoruğu İdarəsi Elmi-Mədəni Mərkəz. - Bakı: Elm və təhsil, 2014. - s.30-46.
7. Birinci Dünya savaşı dövründə Osmanlı dövlətinin Qafqaz siyasəti.- VIII Uluslararası Atatürk kongresi (13-15 oktyabr). -  Gəncə:2015.- s.132-143.
8. Birinci Dünya müharibəsində böyük dövlətlərin Şərq siyasəti //Azərbaycan Şərqşünaslığı. Elmi-kütləvi jurnal. – 2015. - №1(13).- s. 20-27.
9. Erməni hərbi birləşmələri və onların Bakıdakı Mart soyqırımında rolu //31 mart Azərbaycanlıların soyqırımı günüdür: Elmi-praktiki seminar / “İçərişəhər” Dövlət Tarix-memarlıq Qoruğu İdarəsi Elmi-Mədəni Mərkəz. -  Bakı: Elm və təhsil, 2015.
10. 1915-1917-ci illərdə ermənilərin Cənub-Qərbi Qafqazda müsəlmanlara qarşı törətdikləri qətliyamlar //Azərbaycan və Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhaliyə qarşı soyqırımları (1914-1920-ci illər):  III beynəlxalq elmi konfransın materialları (07-10 aprel 2016, Şamaxı). – Bakı: 2016. - s.499-506.
11. 1905-1906-cı illərdə Bakı, Naxçıvan və Qarabağda Azərbaycanlılara qarşı  kütləvi qırğınlar // XX əsrdə türk-müsəlman xalqlarına qarşı soyqırımları: IV Beynəlxalq elmi konfransın materialları(Lənkəran, 22-27 aprel). Elmi əsərlər /AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. Bakı: 2017. - Xüsusi buraxılış.Cild 59.- s.52-57.
12. 1918-1920-ci illərdə Azərbaycanda ilk demokratiya təcrübəsi //Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: Azərbaycan dövlətçilik tarixinin parlaq səhifəsi: Beynəlxalq konfransın materialları (2018, 26-30 iyun,Gəncə şəhəri). Elmi əsərlər /AMEA Tarix İnstitutu. – Bakı: 2018.-  Cild 74,75,76.- s.71-75.
13. İstiqlal aktının elan olunmasının Azərbaycan tarixində yeri //Azərbaycan Diplomatik Akademiyasında AXC-nin 100-illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransın materialları (2018,  25 may).- Bakı: 2018.
14. Birinci Dünya müharibəsi dövründə Cənub-Qərbi Qafqazda ermənilərin müsəlmanlara qarşı törətdikləri qətliamlar. – 31 mart – tariximizin faciəli səhifəsi: “İçəri şəhər” dövlət tarix-memarlıq qoruğu idarəsi. – Bakı: Elm və təhsil, 2019.- s.75-85.
15. İstiqlal bəyannaməsinin elan olunmasının 100-illiyi // Milli birlik, tarixi varislik və XXI əsrin çağırışları:Azərbaycan Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalaq Mərkəzinin təşkil etdiyi AXC-nin 100-illik yubileyinə həsr edilmiş konfransın materialları (2018, 16 may). – Bakı:2019.
16. Yaqub Mahmudovla mənim tanışlığım // Tanıdığımız və tanımadığımız Yaqub Mahmudov /Tərt. İ.Əliyeva, Z.Əliyeva;  texn.red. Mehri Xanbabayeva. – Bakı: Turxan NPB, 2019. – s.158-162.
17. Azerbaycan İstiqlalına giden yol (1917-1918).- Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünün (SBED), Azerbaycan özel sayisi.- Van (Türkiye):  2018.-  s.91-101.
18. Проблемы безопасности на Южном Кавказе – императивы глобализации //Qərb UniversitetininYeni qeostrateji münasibətlərdə Cənubi Qafqaz regionunun yeri. – Bakı: 2003.- S.60-69
19. Открытое общество на Кавказе: иллюзия или реальность //Кавказ и Центральная Азия (Стокгольм (Швеция).- 2005.- № 1 (31).с.7-15.
20. Интеграционные процессы на Южном Кавказе и политика великих держав в исторической ретроспективе ХХ века //Кавказ и глобализация (Стокгольм (Швеция), 2007.-№ 1 (2).- с.102-113.
21. Этническая политика Азербайджанской Демократической Республики //Этноглобус.- 2008.- 28 мая.
22. Закавказский Сейм: несостоявшееся объединение Центрального Кавказа //Кавказ и глобализация (Стокгольм (Швеция).- 2008.- т.2, вып. (2).- с.140-151.
23. Наш ответ Чемберлену, или большие проблемы больших энциклопедий //Зеркало.- 2008.- 25 октября.
24. Политика великих держав  на Южном Кавказе в свете российско-грузинкого конфликта // Геополитические итересы России на Кавказе: Материалы международной научно-практической конференции.- Дербент: 2009.- с.395-399.
25. Проблемы идентичности, конфликтов и интеграции на Южном Кавказе  в историческом аспекте и европейской перспективе //Политика национальной безопасности стран СНГ. Избранные проблемы /под ред. В. Балука, Изд. Вроцлавского Университета.- Торунь (Польша), 2009.- с.301-310.
26. Из истории объявления Акта о независимости Азербайджана //Кавказский акцент (Тбилиси), 2010.- № 5.- с.27-38.
27. Проблемы безопасности на Южном Кавказе после российско- грузинского конфликта 2008 года // Россия и Кавказ: история и современность: Материалы конференции. – Махачкала: 2010.- с.31-36.
28. История и перспективы конфликтов и интеграции на Центральном Кавказе //Кавказ и глобализация ( Стокгольм (Швеция). – 2012.- т.6, вып.3.
29. Особенности культурной трансформации традиционного общества в Азербайджане в условиях нового времени (XIX-XX вв.).- AMEA Fəlsəfə, Sosiologiya və Hüquq İnstitutu M.F.Axundzadənin 200-illiyinə həsr olunmuş məqalələr toplusu. – Bakı: Elm və Təhsil, 2012.-, s.55-69.
30. Роль гражданского общества в урегулировании Карабахского конфликта  //Azərbaycan: Müstəqilliyə aparan yol-  Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi. – Bakı: 2012. - s.45-54
31. Cоциально-политическая жизнь в Азербайджане в годы Первой мировой войны //Россия в годы первой мировой войны: Материалы международной научной конференции. Институт Российской истории РАН (Москва, 30 сент.- 3 окт. 2014). – Москва: 2014. -  s.331-339.
32. Первая мировая война и ее влияние на социально-политическую жизнь в Азербайджане //Birinci Dünya müharibəsinin başlanmasının 100- illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfransın materialları.- AR Prezidentinin işlər idarəsi siyasi sənədlər arxivi (Bakı, 23-24 may 2014). - s.90-100.
33. Первая мировая война: великая и неизвестная //Материалы международной научно-просветительской конференции ( Краснодар, 23-27 мая 2014). – Краснодар: 2014. - s.22-29.
34. Пробуждение национально-освободительного движения в Азербайджане в годы первой мировой войны // Elmi əsərlər / AMEA Tarix İnstitutu. – 2014. - Xüsusi buraxılış. Cild 48,49,50. - s.9-16.
35. Путь к независимости: от Кавказского единства к независимому государству //Diplomatiya aləmi.- 2014.- №; 37.- s.108-112.
36. Общественно-политические процессы в Азербайджане и отражение их в деятельности депутатов Государственной Думы в годы Первой мировой войны //Первая мировая война и Государственная Дума: Материалы международной научной конференции. (Казань, 17-18 октября 2014). -Москва: Издание Государственной Думы, 2015.- s.35-44.
37. Отражение событий и оценок  Второй мировой и Великой Отечественной войны в современной российской и азербайджанской историографии //Этот день мы приближали,  как могли…(к 70-летию Победы в Великой Отечественной войне и окончания Второй мировой войны: Материалы международной научной конференции. (Минск, 7-8 мая 2015). - с.50-57.
38. Формирование армянских добровольческих дружин и их роль в трагических событиях в Османской империи и на Кавказе в годы Первой мировой войны // Azərbaycan və Şərqi Anadoluda türk-müsəlman əhalisinə qarşı soyqırımları (1914-1920): II beynəlxalq elmi konfransın materialları. Elmi əsərlər /AMEA Tarix İnstitutu.- 2015. - Xüsusi buraxılış. Cild 52-55. - c. 146-153.
39. Формирование и роль новых органов власти на Южном Кавказе в постимперский период (1917-1918) //Системы власти и права автохнонных народов Кавказа, Российской империи, Советов (XVIII-XX вв.): Материалы VI Международной научно-практической конференции. - Нальчик-Ростов-на-Дону, 2016. - c.87-98.
40. Азербайджан во время революции 1917 года: компаративный анализ советской и современной историографии //Великая российская революция 1917. 100 лет изучения: Материалы Международной научной конференции (Москва, 9-11 октября 2017). -  Москва: 2017.- с.629-635
41. Закавказье в 1917 году. - Россия в 1917 году. Энциклопедия. -Москва: РОССПЕН, 2017.- с.363-367
42. Расстановка политических сил в Азербайджане после крушения монархии в России// Кавказ в отражении мировой истории: Сборник научных статей к 75-летию профессора А.А.Кудрявцева. - Ставрополь: Северо-Кавказский Федеральный университет, 2017.- с. 94-99.
43. Февральская революция 1917 года и ее отражение на социально-политической жизни Азербайджана // 1917 год в Евразии: Сборник статей и материалов /Сост. С.М.Исхаков.  Москва: 2017. - с.322-345.
44. Программа Европейского Союза Восточное партнерство и страны Южного Кавказа-  //Qafqazşünasların I beynəlxalq forumu. Elmi məruzələr. – Bakı: AMEA Qafqazşünaslıq institutu, 2017.- s.137-146.
45. Open society in the South Caucasus – Illusions vs. Reality”.- Central Asia and the Caucasus, Sweden: 2005. - Vol. 1 (31). - p. 7-14.
46. Integration Processes in the Southern Caucasus and the great power policy: a historical excursion back to the 20th century //The Caucasus and Globalization. - Sweden: 2007.- Vol.1 (2).- p.89-100.
47. Formation and interrelations of the first political organizations of Azerbaijan and Georgia in the beginning of XX century //Journal “Georgia and Orient (Past, Present, Future)- I.Javakhishvili Tbilisi State University, The Centre of Caucasian and Oriental Studies, December, 2008. - p.8-13.
48. The Transcaucasian Seym: Unification of the Central Caucasus that failed //The Caucasus Globalization (Joural of Sosial. Political and Economic studies. Sweden) /Institute of Strategis studies of the Caucasus. - 2008. – v.2 (2). - p.122-131.
49. Legal Status of quasi-autonomies on USSR: Case of Nagorno-Karabakh’s Autonomous Oblast //Caucasus International. – İstanbul:2013. -  Vol.3, No1-2.- p.113-147.
50. Z Historii spoleczno-polityczney dzialalnosci M.E.Rasulzade w Polsce w latach 30. XX wieku //Materialy III Konferencji Naukowej poswieconej 540-leciu nawiazania oraz 20-leciu odnowienia stosunkow dyplomatycznych miedzy Azerbejdzanem a Polska.- Warszawa: 12 grudnia 2014.- s.185-189.
51. Comments on “ The elusive search for resolution of the Nagorny Karabakh dispute” by Thomas de Vaal.- “Frozen conflicts” in Europe, edited by A.Bebler. - Opladen-Berlin-Toronto: 2015.- p.137-141.
52. Interacion of the Azerbaijani and Georgian political forces in the Transcaucasian authorities (1917 – May 1918) //Remembering the Georgian democratic republic 100 years on: A Model for urope? - Internaonal Scienific Forum, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, National Archives of Georgia, National Parliamentary Library of Georgia, National Museum of Georgia. American Research Institut of the Sought Caucasus (ARISC). – Tbilisi: 2018. - p.107-122.
53. Bakou a la croisee des cultures. Du XIX siècle au debut du XX siècle // La Montagne Des Langues et des Peuples, Imbrications et transferts dans l’espace du Caucase. Paris, Editions Demopolis, 2019.- p. 325-350.
54. Baku as a crosscultural center in the 19th- early 20th centuries: A Long-term History of Cross-cultural Transfers in the Caucasus. -  Khazar University press, Special issue, 2019. – Khazar Journal of Humanities and Social Science (KJHSS) is indexed with the Thomson Reuters New Edition of Web Science, COPE, The Higher Attestation Commission under the President of the Republic of Azerbaijan, Google Scholar, Directory of Open Access Journal, Scirus Elsever etc., p.312-333.
55. Social Changes in the Russian Empire and the Role of Political Organizations in the Formation of National Self-Consciousness of Azerbaijanis before gaining independence in 1918.-Balkanistic Forum, 2019. - № 2.- p.16-26. Indexed in SCOPUS, Web of Science (ESCI), ERIH PLUS, РИНЦ (eLibrary.ru)
56. The Past and Future of Conflicts, Identity and Integration in the Central Caucasus.- The Past and Future of Conflicts, Identity and Integration in the Central Caucasus, p.127-134