AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI
Abbasqulu Ağa Bakıxanov adına
TARİX İNSTİTUTU
10.02.2019 08:56
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Tarix İnstitutunun direktoru, Milli Məclisin deputatı, akademik Yaqub Mahmudov ölkəmizdə yüksək ixtisaslı tarixçi kadrların yetişdirilməsində mühüm rol oynayır.
Fevralın 10-u Yaqub Mahmudovun anadan olmasının 80-ci ili tamam olur.
O, 1939-cu ildə Şəki rayonunun Baş Göynük kəndində anadan olub.
1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Tarix fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib.
1966-cı ildə “Ağqoyunlu dövlətinin Venesiya Respublikası ilə qarşılıqlı əlaqələri (XV əsrin 60-70-ci illəri)” mövzusunda namizədlik dissertasiyası, 1989-cu ildə isə M.V.Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti Tarix fakültəsinin Elmi Şurasında “Ağqoyunlu və Səfəvi dövlətlərinin Qərbi Avropa ölkələri ilə qarşılıqlı əlaqələri (XV əsrin II yarısı – XVII əsrin əvvəlləri)” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib.
Yaqub Mahmudov 1966-1975-ci illərdə Azərbaycan Ensiklopediyasında elmi redaktor, böyük elmi redaktor, redaksiya müdiri, elmi işlər üzrə baş redaktor müavini, 1968-1981-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunda (indiki ADPU) baş müəllim, dosent və 1981-2004-cü illərdə isə BDU-nun Tarix fakültəsində dosent, kafedra müdiri, dekan müavini və dekan işləyib.
Yaqub Mahmudov 1986-1990 və 1994-2004-cü illərdə Tarix fakültəsinin dekanı olub. Dekan olarkən onun sədri olduğu fakültə Elmi Şurası S.M.Kirov adına Qırmızı Əmək Bayrağı Ordenli Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarixi adı olan Bakı Dövlət Universiteti adının bərpa olunması haqqında qərar qəbul edib. Həmin vaxtdan universitet öz tarixi adı altında fəaliyyət göstərir. Elə həmin dövrdə Yaqub Mahmudov milli azadlıq hərəkatının mərkəzlərindən olan Tarix fakültəsinin bir qrup tələbəsinin universitetdən qovulmasının qarşısını alaraq, 1990-cı ildə dekan vəzifəsindən istefa verib.
Yaqub Mahmudov 1991-ci ildən BDU-nun Tarix fakültəsinin qədim dünya və orta əsrlər tarixi kafedrasının müdiridir. Kafedranın formalaşması onun adı ilə bağlıdır.
Yaqub Mahmudov 1991-1992-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının ilk Təhsil Qanununu hazırlayan ekspert-işçi qrupuna rəhbərlik edib. Onun təqdimatı ilə Milli Məclisdə qəbul olunan qanun əsasında ölkədə müasir təhsil sisteminə keçilib. Müstəqillik dövrünün ilk “Azərbaycan tarixi” və “Orta əsrlər tarixi” dərslikləri onun qələminin məhsuludur.
Yaqub Mahmudov 1992-1993-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Ali Attestasiya Komissiyası sədrinin müavini və “Azərbaycan Ensiklopediyası” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyinin baş direktoru vəzifələrində çalışıb.
Yaqub Mahmudov 2004-cü ildən AMEA-nın Tarix İnstitutunun direktorudur. O, 2007-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü, 2017-ci ildə isə AMEA-nın həqiqi üzvü seçilib. 1000-dən çox elmi əsərin müəllifidir. Diplomatiya tarixi, itirilmiş torpaqlar, soyqırımları tarixi elmi istiqamətləri sahəsində yaratdığı elmi məktəblərə və “Azərbaycan tarixi ilk mənbələrdə” layihəsinə rəhbərlik edir. Əsərləri bir çox xarici ölkələrdə (Moskva, London, Vaşinqton, Nyu-York, Ankara, İstanbul, Roma, Qahirə, Seul, Mexiko, İslamabad, Los Anceles və b.) nəşr olunub.
Onun bilavasitə elmi rəhbərliyi ilə 65 nəfər fəlsəfə və elmlər doktorlarından ibarət tarixçilər məktəbi formalaşıb.
Yaqub Mahmudov “Şöhrət” (1999), “Şərəf” (2009), “Ataman Anton Qolovatıy” (2013) ordenləri, “Azərbaycan polisinin 100 illiyi (1918-2018)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı (2018) və Milli Məclisin “Parlament” medalı (2018) ilə təltif olunub. O, “Yusif Məmmədəliyev”, “Rəsul Rza”, “Qızıl qılınc”, “Qızıl qələm”, “Samir Əsgərxanov”, “Humay”, “Gənclərin dostu” mükafatları laureatıdır.
Yaqub Mahmudov Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimi və Dövlət Mükafatı laureatı, Rusiya Federasiyası Dağıstan Respublikasının Əməkdar elm xadimi və Lütfi Zadə adına Beynəlxalq Müasir Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür.
Yaqub Mahmudov tarix elmimizi dünya miqyasında layiqincə təmsil edir. O, “The Name in Science” (“Elmdə ad”) fəxri tituluna, “Ən yaxşı baş menecer” fəxri adına və “Kraliça Viktoriya” Beynəlxalq mükafatına layiq görülüb. XXI əsrin məşhur elm adamlarının siyahısına daxil edilib.
Yaqub Mahmudov 2016-cı ildə Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin araşdırılması və erməni saxtakarlığına qarşı tarixi həqiqətlərin aşkarlanması sahəsindəki xidmətlərinə görə AMEA-nın Abbasqulu ağa Bakıxanov adına mükafatı ilə təltif olunub.
O, 2019-cu ildə gənclərin alim kimi yetişməsində rolu və xidmətlərinə görə Tarix İnstitutunun təsis etdiyi “Gənclərin dostu” mükafatına layiq görülüb.
Yaqub Mahmudov Yeni Azərbaycan Partiyası Siyasi Şurasının üzvü, 2000-ci ildən isə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatıdır. O, prezident seçkilərində Ulu öndər Heydər Əliyevin, sonra isə İlham Əliyevin vəkili olmuş və bir sıra rəsmi dövlət səfərlərində onları müşayiət etmişdir.
Ulu öndər Heydər Əliyev Yaqub Mahmudovun elmi fəaliyyətini yüksək qiymətləndirərək, onu Azərbaycanın “böyük alimi”, “böyük tarixçisi” adlandırıb.
Ailəlidir. Bir oğlu (Turxan), iki qızı (Aynur və Gülnur) və beş nəvəsi (Nailə, Xaqan, Sara Xatun, Alp Arslan və Yaqub) var.
Akademik Yaqub Mahmudovla Fotosöhbət
1961-ci il. 22 yaşım var. Tarix fakültəsində oxuyuram.
Rəsul Rzanın başçılıq etdiyi ilk ensiklopediyaçılardan bir qrup. 9 il Azərbaycan Ensiklopediyasında çalışmışam.
Z.İ.Yampolski, Rəsul Rza və mən (60-cı illərin sonları). Rəsul müəllim çox məşğul olduğu üçün Qobustan səfəri baş tutmurdu ki, tutmurdu. Nəhayət, aprelin ilk günlərinin birində mənə bərk “təpindi”: “Tarixçisən, bir Qobustan səfərini də təşkil edə bilmirsən!” Dedim: “Rəsul müəllim, bu ayda da getməsək, sonra ilanlar qaynaşmağa başlayacaq, heç gedə bilməyəcəyik!” Nəhayət, Rəsul müəllim Qobustan səfərinin vaxtını təyin etdi və mənə də zarafatla dedi: “O ki qaldı ilan məsələsinə, qorxma! Şübhən olmasın ki, o ilanlar hər gün rastlaşdığımız və bizi sancmaq üçün məqam gözləyən öz ilanlarımızdan betər olmazlar!” Sonra isə əlavə etdi: “Qobustanı kim yaxşı bilir?” Dedim: “İsaq Cəfərzadə ömrünü orada keçirib. Amma tarixçilər içərisində belə bir məsəl də yayılıb ki, “Əgər Qobustan İsaq Cəfərzadənin qızıdırsa, Yampolski onun sevgilisidir”. Dedi: “Onda Yampolskiyə xəbər ver, gəlsin gedək sevgilisinə baş çəkməyə! Sevgili sevgilisini daha yaxşı tanıyar!”
ADPU-da qəbul imtahanı zamanı.
Xarici səfərlərdən birində.
ABŞ səfəri zamanı Baham adalarına yola düşərkən.
Şimali və Cənubi Koreyanın sərhəd xəttində. İki qardaş xalqın – Azərbaycan və Koreya xalqlarının tarixi bir-birinə necə də bənzəyir.
Həcc ziyarətindəyik (1998). Əziz dostum Mirheydər Mirzəyevin (soldan 2-ci) həyatda olmaması mənim üçün çox ağır itkilərdən biridir.
Heydər Əliyev mənə “Şöhrət” ordenini təqdim edir. 1999-cu ildə 60 yaşım tamam olurdu. Doğum günümdən 3 gün sonra zəng gəldi ki, saat 20:00-da “Xəbərlər”ə bax. Televizoru açdım, gördüm ki, fərman oxunur, elmin inkişafında, ölkənin ictimai-siyasi həyatında fəal xidmətinə görə Yaqub Mikayıl oğlu Mahmudov “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunsun. Araşdırdım, məlum oldu ki, Heydər Əliyev o zaman məsələni öyrənib, Prezident Aparatında mənim işimi kənara atan, mənə mane olan adamı çağırıb və tapşırıb ki, Yaqub Mahmudovun “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqda fərmanı yaz gətir. Bir daha əmin oldum ki, Vətən, xalq üçün çəkilən əmək batmır. Heydər Əliyev məni təltif edən zaman çıxış elədim. Məni sınmağa qoymadığına, basqı və təzyiqlərə rəğmən, qoruduğuna görə təxminən 18 səhifəlik “Vətəndaş etirafı”mı yazıb göndərdim. Diktorlar onu oxuyana kimi nəfəsləri qaralırdı...
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Elmi-Dini Şurası qarşısında duran vəzifələr müzakirə olunur...
Əlimdə 5-ci sinif “Ata yurdu” dərsliyimi tuturam. Bütün tədqiqatlarım və dərsliklərimin üzərində bütöv Azərbaycanın xəritəsi var. Buna görə mənə dəfələrlə ağır hücumlar olub...
Şəki Olimpiya İdman Kompleksinin açılışı (2002). Mənim üçün ağır dövrlərdən idi. Heydər Əliyev tribunaya qalxan kimi barmaq işarəsi ilə məni yuxarı çağırdı. Noyabr ayı idi, bərk soyuq vardı. Mən ayaq saxladım, yerdə nə qədər hökumət adamı vardı, balaca tribunaya dırmaşdılar. Birdən Heydər Əliyev baxıb gördü ki, çağırmadığı adamlar tribunadadır, mən də yetim quzu kimi aşağıda boynu bükük dayanmışam. Həyəcanlı halda məni yenidən çağırdı. Heydər Əliyev danışmağa başlayan kimi dedi ki, Şəki Azərbaycana çox tanınmış adamlar bəxş edib... Sonra da dedi ki, Şəki böyük alimlər də yetirib, böyük alim, böyük tarixçi Yaqub Mahmudov da buradadır. Bununla da Ulu öndər məni təqib edənlərə qarşı nöqtəsini qoydu. Və mən həyatımın ən böyük mükafatını aldım...
Bu fotonun 14 yaşı var. Prezident İlham Əliyevi Pakistana rəsmi səfərdə müşayiət edən nümayəndə heyətinin tərkibində olmuşam (2005).
Xorvatiyaya rəsmi səfərdə.
